تاریخچه تایپوگرافی در ایران و جهان

فهرست مطالب

مقدمه. ۶

تایپوگرافی. ۸

تایپوگـرافی  در  ا یران و جهان. ۱۰

تایپوگرافی در ایران. ۱۸

تایپوگرافی و ارزش‌های بصری حروف.. ۳۰

مصاحبه ای با استاد قباد شیوا ۴۰

تحلیل استاد احصایی از تایپوگرافی در ایران. ۵۰

تایپوگرافی شورشی (تایپوگرافی در جهان) ۶۶

نتیجه گیری.. ۷۱

منابع: ۷۵

 تاریخچه تایپوگرافی در ایران و جهان

مقدمه

گسترش شهرنشینی و جوامع بشری در ابتدای قرن بیستم و به وجود آمدن فرهنگ مصرف، کارکرد و رسالت بسیاری از هنرها در خدمت مصرف‌ قرار گرفت اما چیزی که در این میان بسیار مهم است، مطرح شدن بسیاری از هنرها به‌عنوان یک «رسانه» است.

نگاه مقدس، عارفانه و تزئینی به هنر، بعد از این دوره، ناگهان تبدیل به نگاهی صنعتی و کاربردی در امور زندگی و اجتماعی می‌شود.

زمانی که هنرمند نقاش به کمک کارخانجات و تولیدی‌های صنعتی برای به تصویر کشیدن محصول آنان می‌آید، مردم برسرچهارراه‌ها و خیابان‌ها و میادین شهرها شاهد بمباران اطلاعاتی توسط «اعلان‌ها» می‌شوند تا به‌وسیله آنها اطلاعاتی را در مورد کالای مورد نیاز خود دریابند. بمبارانی که به وسیله روسای کارخانجات با بهره از هنر هنرمند جهت فروش بهتر و بیشتر محصول صورت می‌گیرد. در این میان رقابت بر سر «زیبایی» شدت می‌یابد.

اما گسترش دامنه مفاهیم و نیز کم‌رنگ شدن مرز میان هنرها، همچنین افزایش تولید و تقاضا، رویکرد و انتظارات از تبلیغات را تغییر می‌دهد.

بازار مصرف جهانی با فرهنگ‌ها و زبان‌های متفاوت هنرمند را بر آن داشت تا به زبانی مشترک دست یابد تا به وسیله آن هر شخصی و در هر جایی از دنیا بتواند به ‌راحتی با آن ارتباط برقرار نماید.

در کنار «صنعت» گسترش مفاهیم اجتماعی نیز یکی دیگر از دلایل فراگیری «تبلیغات شهری» است. این گستردگی می‌تواند یکی از دلایل ساده‌شدن و اصطلاحا «استیلیزه» کردن عناصر بصری برای ارائه بیانی ساده و فراگیر باشد و اینجاست که هنر و به‌طور واضح از نظر نگارنده؛ «گرافیک» به‌عنوان «رسانه» مطرح می‌شود و اهمیت پیدا می‌کند.

نکته مهم این است که یکی از با اهمیت‌ترین وسیله‌های ارتباطی و ابزارهای انتقال پیام، «زبان» است و یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین گونه‌های آن «زبان تصویر» است. زمانی که انسان اولیه در غار برای ثبت موضوعی، شکل ظاهری آن را بر روی دیوار ترسیم می‌کند، همان انسان با گذشت زمان هنگامی که مفاهیم بیشتر و گسترده‌تر و در عین‌حال پیچیده‌تر می‌شود، یک‌سری علائم تصویری به‌وجود می‌آورد که پایه‌گذار «خط» است.

زمانی‌که در ابتدای قرن بیستم، هنرمند نقاش برای معرفی یک محصول، حروف را در کنار تصویر قرار می‌دهد، در حقیقت به بعد زیبایی، اطلاعات و برقراری ارتباط نیز می‌افزاید که برقراری ارتباط رسالت اصلی «رسانه» است.

اما چیزی که در این میان اهمیت دارد این است که «حروف» به مانند «تصویر» ارزش خود را بالا نگه می‌دارد و به اندازه «تصویر» اثرگذاری خود را حفظ می‌نماید. چه هنگامی که تصور می‌شد با تصویر به‌عنوان یک زبان مشترک جهانی می‌توان ارتباط بین فرهنگ‌ها و زبان‌های مختلف را برقرار نمود، با به‌وجود آمدن تکنولوژی «چاپ»، حروف ارزش خود را نمایان ساخت.البته «چاپ» به مانند بسیاری از اثرگذاری‌های تکنولوژی برروی هنرها، تاثیری عمیق و شگرف در هنر گرافیک و طراحی حروف می‌گذارد. این اثرگذاری به حدی است که شاخه‌ای در گرافیک خط به‌نام «تایپوگرافی» به وجود می‌آورد و در اینجاست که تایپ و حروف از تصویر پیشی می‌گیرد و این زمانی‌ است که با مقوله‌های عمیق فرهنگی و مفاهیم اجتماعی بیشتر سروکار پیدا می‌کنیم.

«چاپ» پیچیدگی‌های حروف را وادار به ساده‌شدن می‌کند و این استیلیزه کردن در غرب توسط صنعتگر چاپ و هنرمند طراح برروی حروف لاتین انجام می‌شود. اینگونه است که «تایپوگرافی» با قدرت در کنار «پیکتوگرافی» مطرح می‌شود.

این بابی است برای بیان مفاهیم اجتماعی که با استفاده از تصویر بسیار سخت جلوه می‌نمود و در حقیقت «تایپوگرافی» نیز به تبلیغات شهری و سایر کاربردهای تبلیغات راه پیدا می‌کند و با گذشت زمان مورد اقبال مخاطبان و علی‌الخصوص هنرمند طراح قرار می‌گیرد.

تایپوگرافی

تایپوگرافی در ایران به دلیل عدم شناخت طراحان گرافیک از ویژگی‌ها و چندوچون خط فارسی و نوع نگارش آن در اقلام مختلف خوشنویسی و یا تمایل به شیوه‌ها و ملاک‌های زیبایی‌شناسی و نوع نگارش در تایپوگرافی غرب، دچار مشکلات فراوانی بوده و هست.

هرچند که قصد نداریم حرکت‌های درست و اصولی را از جانب طراحان باتجربه، ولو بسیار اندک نادیده بگیریم ولی بررسی و تجزیه و تحلیل آثار موفق و ماندگار، بیانگر این است که هدف از «تایپوگرافی» ارسال هرچه مؤثر پیام و برقراری ارتباط و ایجاد تفهیم بیشتر نسبت به نوشتار عادی بوده است.

(( برای دانلود کلیک کنید ))